Chủ nhật, ngày 06/04/2025 - 17:52
Rất ít nước tuyên bố phát triển đất nước dựa trên kết nối bộ ba: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Việt Nam là nước tiên phong.
Mối quan hệ của bộ ba: KHCN - ĐMST - CĐS
Chuyển đổi số (CĐS) là môi trường, là mảnh đất mới để phát triển nhanh khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST). Phát triển KHCN chúng ta đã nói nhiều nhiệm kỳ, nhưng chưa đặt nó trong đúng ngữ của cảnh thời đại để biết cách làm và tận dụng lợi thế Việt Nam. Bối cảnh phát triển KHCN/ĐMST lúc này là CĐS: KHCN/ĐMST trong kỷ nguyên số, trong môi trường số. Cuộc CMCN lần thứ tư thì công nghệ số (CNS) là chính: 50% công nghệ 4.0 là CNS, 50% còn lại thì dựa trên CNS để phát triển. ĐMST thì 70-80% là ĐMST số (82% kỳ lân công nghệ là kỳ lân công nghệ số). CNS thì rất phù hợp với người Việt Nam và tiềm năng Việt Nam, chúng ta có thể đi nhanh hơn người khác về CNS. Phải đẩy nhanh CĐS, đưa mọi hoạt động lên môi trường số nhanh nhất có thể, để tạo môi trường phát triển KHCN, và ngược lại, KHCN/ĐMST lúc này cũng tập trung để đẩy nhanh CĐS, tạo ra sự phát triển cho đất nước. Như vậy, CĐS vừa là môi trường phát triển, vừa là mục tiêu của KHCN/ĐMST.
ĐMST để phát huy hết năng lực của KHCN, để sáng tạo trong quá trình ứng dụng KHCN, tạo ra các giá trị thực tế cho phát triển kinh tế - xã hội. KHCN thời 4.0 phải đi với ĐMST thành một cặp. ĐMST để đưa KHCN vào cuộc sống, là sự ứng dụng KHCN một cách sáng tạo. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng
ĐMST để phát huy hết năng lực của KHCN, để sáng tạo trong quá trình ứng dụng KHCN, tạo ra các giá trị thực tế cho phát triển kinh tế - xã hội. KHCN thời 4.0 phải đi với ĐMST thành một cặp. ĐMST để đưa KHCN vào cuộc sống, là sự ứng dụng KHCN một cách sáng tạo. ĐMST có thể tạo ra giá trị có khi còn lớn hơn bản thân KHCN. ĐMST có khi làm kinh ngạc chính người phát triển ra KHCN. ĐMST cũng rất phù hợp với người Việt Nam, đó là năng lực vận dụng. Vận dụng của người Việt Nam chính là sự ứng dụng có sáng tạo. Về vận dụng thì không có dân tộc nào bằng Việt Nam. Vận dụng là năng lực cốt lõi của ĐMST.
KHCN Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ và đột phá, đóng góp cao vào tăng trưởng GDP nếu nó đi cùng với CĐS và ĐMST.
Luật KH&CN mới tạo ra sự kết nối KHCN và ĐMST
Luật Khoa và Công nghệ năm 2013 sẽ được sửa đổi để trở thành Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Lần đầu tiên, ĐMST được đặt ngang với KHCN. Nhấn mạnh ĐMST là nhấn mạnh khía cạnh ứng dụng của KHCN. Đây là thay đổi quan trọng.
Khoa học tạo ra tri thức mới. Từ tri thức mới thì công nghệ được phát triển. ĐMST là ứng dụng công nghệ mới để tạo ra sản phẩm, dịch vụ mới, quy trình mới, mô hình kinh doanh mới. Chỉ đến lúc này, KHCN mới thực sự tạo ra giá trị thực tiễn, góp phần vào phát triển KT-XH, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
Từ một công nghệ có thể ra hàng ngàn ứng dụng/sản phẩm mà nhà phát triển công nghệ cũng không biết đến, đây là đặc điểm rất quan trọng của các công nghệ thời 4.0 (trước đây một công nghệ thường chỉ có một sản phẩm), bởi vậy mà cần ĐMST để từ một công nghệ nền tảng sẽ ra các ứng dụng khác nhau cho các lĩnh vực khác nhau, cho các doanh nghiệp khác nhau, cho các tổ chức khác nhau.
ĐMST là dành cho tất cả, mọi doanh nghiệp, mọi tổ chức, mọi người. ĐMST thì đại chúng hoá được. Việt Nam muốn phát triển đột phá thì phải đại chúng hoá về ĐMST.Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng
Đổi mới có thể chỉ đơn giản là mua một cái mới về dùng. Còn ĐMST là mang cái mới về dùng nhưng có sáng tạo dựa trên thực tiễn của mình để tạo ra cái mà ngay cả người bán cái mới ấy cho mình cũng không biết. Hơn thế nữa, có nhiều công nghệ mang về mà không phát triển thêm là không dùng được. Chúng ta phải hiểu rất đúng về ĐMST: Mang cái mới về nhưng sáng tạo thêm cái mới nữa trên cái mới đó.
Nghiên cứu phát triển KHCN thì dành cho nhóm nhỏ. Nhưng ĐMST là dành cho tất cả, mọi doanh nghiệp, mọi tổ chức, mọi người. ĐMST thì đại chúng hoá được. Việt Nam muốn phát triển đột phá thì phải đại chúng hoá về ĐMST.
Bác Hồ đã dạy, cái gì mà kết hợp được cả 3, dân tộc, khoa học và đại chúng, thì sẽ thành công.
Hợp nhất Bộ TT&TT và Bộ KH&CN để kết nối tiếp KHCN, ĐMST với CĐS
Thế giới có chưa tới 5% các quốc gia nối bộ ba này với nhau và đưa về 1 bộ quản lý. Việt Nam là nhóm đi đầu. Đẩy mạnh CĐS để phát triển KHCN/ĐMST, và phát triển KHCM/ĐMST để thúc đẩy nhanh CĐS.
Thế giới thì nói nhiều về phát triển dựa trên KHCN. Không nhiều nước nhấn mạnh KHCN đi với ĐMST. Rất ít nước tuyên bố về kết nối bộ 3 này, tuyên bố về phát triển đất nước dựa trên bộ 3 động lực KHCN/ĐMST/CĐS. Việt Nam là nước tiên phong. Việt Nam đã đến lúc phải tiên phong về quan điểm phát triển phù hợp với văn hoá Việt Nam, đúng xu thế thời đại và đại chúng hoá được tư tưởng của mình.
Tuyên bố về phát triển đất nước dựa trên bộ 3 động lực KHCN/ĐMST/CĐS. Việt Nam là nước tiên phong. Việt Nam đã đến lúc phải tiên phong về quan điểm phát triển phù hợp với văn hoá Việt Nam, đúng xu thế thời đại và đại chúng hoá được tư tưởng của mình. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng
Sự kết hợp bộ ba này còn là nối ông trên Trời với ông dưới Đất. KHCN là trên Trời. CĐS là dưới Đất. ĐMST nối hai ông này với nhau. Sự kết hợp Thiên-Địa-Nhân này là cái đặc biệt nhất của bộ 3. KHCN là lấy tri thức từ Trời (Trời đã có sẵn những quy luật, những tri thức, chúng ta lấy ra được thôi, chứ không sáng tạo ra được). ĐMST là sử dụng tri thức của Trời ứng dụng vào cuộc sống hàng ngày của con người, cái này thì chỉ có con người làm và làm được, Trời Đất không có sẵn cái này.
Một thí dụ về KHCN, ĐMST và CĐS
KH:Công ty Hachi nghiên cứu ra chất dinh dưỡng cho vào nước để trồng rau, không cần đất. Nghiên cứu ra chất dinh dưỡng là KH.
CN:Công ty Hachi dùng cảm biến IoT (đi mua) để đo nồng độ dinh dưỡng trong nước, gửi thông tin qua mạng điện thoại di động về máy chủ, phần mềm máy chủ ra quyết định khi nào thì bơm thêm chất dinh dưỡng vào nước. Hachi cũng phát triển một ứng dụng (App) để người trồng rau xem được tình trạng của rau, nhiệt độ nước, nồng độ dinh dưỡng, nhận được cảnh báo, can thiệp khi cần. Hachi kết nối nước, dinh dưỡng, cảm biến, bơm, phần mềm thành một hệ thống trồng rau hoàn chỉnh. Đây là công đoạn biến công nghệ thành một một thiết bị (sản phẩm) trồng rau thông minh, là quá trình phát triển công nghệ.
ĐMST:Công ty Hachi có thể kinh doanh theo cách truyền thống là dùng sản phẩm mới này để trồng rau bằng nước và bán rau thu tiền. Nhưng Hachi lại chọn cách kinh doanh khác là cho thuê các hệ thống trồng rau này để các gia đình tự trồng sau. Các gia đình sẽ trả tiền thuê hệ thống theo tháng (500.000 đ/tháng), sau đó mua giống, mua chất dinh dưỡng từ Hachi. Hachi không trồng rau, không bán rau mà bán công nghệ và các thứ tạo ra rau, các hộ gia đình mới là người trồng rau và tiêu thụ rau. Đây là quá trình đổi mới mô hình kinh doanh. Với mô hình kinh doanh mới này thì có hàng chục ngàn hộ gia đình trồng rau, tiêu thụ rau. Hachi vì thế mà lớn mạnh nhanh chóng. ĐMST trong câu chuyện này là đổi mới mô hình kinh doanh.
CĐS:Thiết bị trồng rau thông minh được số hoá toàn diện, một máy chủ, một trung tâm dữ liệu, một App ứng dụng, một đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ nhưng hàng chục ngàn hộ sử dụng, có thể nhân rộng ra toàn quốc mà vẫn duy trì được chất lượng, không những thế, vì nhiều người dùng, hệ thống thu thập được nhiều thông tin hơn và vì thế lại thông minh hơn. CĐS là môi trường để đổi mới mô hình kinh doanh, nhân rộng sản phẩm. Không có CĐS thì Cty Hachi phải có nhân viên kỹ thuật đi đến hàng chục ngàn hộ gia đình để hỗ trợ kỹ thuật và điều này tốn kém và không khả thi.
Đảo chiều
Truyền thống của KHCN là đi từ nghiên cứu khoa học, từ khoa học đến công nghệ, đến ĐMST và đến CĐS. Nay, phải thêm chiều ngược lại, đi từ cuộc sống, từ CĐS đến ĐMST, đến công nghệ và cuối cùng đi đến khoa học. CĐS tạo ra môi trường tốt, mảnh đất tốt cho ĐMST. ĐMST tạo ra nhu cầu về phát triển CN. Phát triển CN đặt ra bài toán về nghiên cứu KH, nghiên cứu cơ bản. Tức là, thay vì đi từ trên Trời xuống dưới Đất thì đi từ dưới Đất lên trên trời nhiều hơn. 70% là đi từ dưới Đất đi lên, 30% là đi từ trên Trời đi xuống.
Mối quan hệ 3 nhà: Nhà nước - Viện, Trường - Doanh nghiệp, cũng phải thêm một chiều nữa: Doanh nghiệp - Viện, Trường - Nhà nước. Doanh nghiệp phát sinh nhu cầu về KHCN/ĐMST thì chủ động mang bài toán, vấn đề của mình tìm đến viện trường và hợp tác với viện trường. Nhà nước hỗ trợ mối quan hệ này.
KHCN/ĐMST/CĐS phải đóng góp cho sự phát triển KT-XH và đo lường được sự đóng góp này
Quản lý KHCN thì đầu tiên phải đo lường được sự đóng góp của chi KHCN tới tăng trưởng kinh tế. Không đo lường, đánh giá được thì không quản lý được, không thúc đẩy được và không biết được hiệu quả, rất dễ dẫn đến lãng phí. Nhiều quốc gia chi rất nhiều cho KHCN những vẫn không thoát được bẫy thu nhập trung bình là do không quan tâm đo lường đầu ra. Bộ KHCN sẽ ban hành bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động KHCN/ĐMST/CĐS.
AI Agent tự chủ đầu tiên trên thế giới của startup Trung Quốc Manus tiếp tục dấy lên nghi vấn về vị thế của Mỹ trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo.
Tờ Il Foglio của Italy vừa ra mắt ấn phẩm báo chí đầu tiên được thực hiện hoàn toàn bởi trí tuệ nhân tạo (AI), từ viết bài, đặt tiêu đề cho đến chọn trích dẫn.
Trong hai tháng đầu năm 2025, nhu cầu tuyển dụng nhân sự CNTT tại Việt Nam giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ năm trước, trong khi số lao động tìm việc trong ngành tăng 18%, theo báo cáo mới công bố của Vieclam24h.
Các tài khoản chính thức trên Zalo (Zalo Official Account - Zalo OA) đang trở thành công cụ hiệu quả để người dân Hà Nội tương tác, phản ảnh nhanh và góp ý hiệu quả các vấn đề đến chính quyền sở tại.
Một liên minh AI quy mô lớn đã được công bố khi xAI của Elon Musk chính thức tham gia vào sáng kiến xây dựng cơ sở hạ tầng AI trị giá 30 tỷ USD, do Microsoft, BlackRock và MGX của Abu Dhabi dẫn dắt.
Theo CEO Siêu Việt Group Đào Thu Phương, các lĩnh vực công nghệ mới như AI, an ninh mạng và dữ liệu lớn đang có nhu cầu tuyển dụng cao với mức đãi ngộ hấp dẫn, đặc biệt là các vị trí chuyên sâu như kỹ sư AI và chuyên gia bảo mật.
Mặc dù chi phí thuê lên đến hàng chục triệu đồng mỗi ngày, robot hình người tại Trung Quốc vẫn trong tình trạng "cháy hàng" và kín lịch do nhu cầu tăng vọt.
Việc số hóa tài sản thực thành tài sản ảo mở ra nhiều cơ hội đổi mới sáng tạo, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế số tại Việt Nam.
Eutelsat, công ty Internet vệ tinh của Pháp đang được xem xét để thay thế Starlink của Elon Musk tại Ukraine, song điều này khó có thể xảy ra trong một sớm một chiều do sự chênh lệch tương đối lớn về hiệu suất và chi phí.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Việt Nam và mong muốn mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực, mang lại lợi ích cho nhân dân hai nước.
Thị trường tài chính và hàng hóa Mỹ vừa trải qua một cú sốc lớn với nhiều chỉ số chứng khoán lao dốc, đồng USD, giá vàng và giá dầu tụt giảm sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế đối ứng toàn diện.
Sở Y tế Đắk Lắk vừa chuyển hồ sơ, đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh này xử phạt Công ty cổ phần ASIA LIFE hơn 224 triệu đồng vì có nhiều hành vi sai phạm trong sản xuất kẹo rau củ Kera.
Dưới áp lực từ Bắc Kinh, lực lượng nổi dậy đã rời khỏi thủ phủ bang Shan, miền bắc Myanmar, mặc dù họ vẫn sẽ ở lại xung quanh thành phố. Trong khi đó, giao tranh vẫn tiếp diễn ở các khu vực khác trong cả nước.
Tại họp báo Chính phủ chiều nay, đại diện Bộ Tài chính cho rằng không nên phản ứng thái quá trước mức thuế đối ứng của Mỹ, đồng thời nỗ lực của Chính phủ sẽ giúp các nhà đầu tư lấy lại niềm tin.
Theo quyết định mới của Bộ Quốc phòng, cá nhân được thưởng tiền ít nhất 16 lần lương cơ sở khi lập thành tích đột xuất đặc biệt xuất sắc.
Cảnh sát Thái Lan cho biết, vụ 6 người Việt chết tại khách sạn ở Bangkok là do mâu thuẫn nợ nần, một trong số các nạn nhân đã đầu độc người còn lại.
100 chuyên gia, nhà khoa học từ nhiều lĩnh vực khác nhau cùng thảo luận về triển vọng của Cộng đồng Pháp ngữ và đặc biệt là vai trò quan trọng của Việt Nam trong Cộng đồng.
Những chương trình và dự án triển khai đã kịp thời hỗ trợ Việt Nam phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 và đóng góp cả về hạ tầng kinh tế, phát triển nguồn nhân lực…
