Trung Quốc buộc lực lượng dân quân sắc tộc rời khỏi thành phố Lashio.

– Dưới áp lực từ Trung Quốc, Liên minh Dân chủ Quốc gia Myanmar (MNDAA) đã đồng ý rút khỏi Lashio – thủ phủ bang Shan và là một căn cứ quân sự chiến lược, nơi mà Bắc Kinh cũng sẽ kiểm soát một phần.

Tuy nhiên, lực lượng MNDAA – vốn đã chiến đấu chống lại chính quyền quân sự từ năm 2021 – sẽ vẫn đóng quân quanh thành phố và tại các căn cứ chính của chính quyền, trên thực tế vẫn duy trì quyền kiểm soát các hoạt động quân sự trong khu vực.

“Một quả pháo cũng không được phép bắn ra ở Lashio,” một nguồn tin nói với The Irrawaddy. “Nếu điều đó xảy ra, MNDAA sẽ lập tức quay lại.” Thành phố này đã rơi vào tay lực lượng kháng chiến nhờ một chiến dịch tấn công phối hợp của các lực lượng sắc tộc vào tháng 8 năm ngoái.

Lashio từng là nơi đặt Bộ Tư lệnh Đông Bắc của chính quyền quân sự, và việc thành phố này thất thủ đã lần đầu tiên cho thấy sự yếu thế của quân đội trước các nhóm kháng chiến vũ trang ngày càng lớn mạnh.

Tuy vậy, sau trận động đất xảy ra ngày 28 tháng 3, chính quyền quân sự đã siết chặt kiểm soát. Sau khi cấm truyền thông nước ngoài, Bộ Di trú và Dân số Myanmar cũng đã tạm ngưng cấp visa du lịch, viện dẫn lý do là động đất.

“Chúng tôi xin lỗi vì sự bất tiện này và mong quý vị thông cảm trong thời gian này. Sẽ có thông báo tiếp theo khi dịch vụ được khôi phục,” bộ này tuyên bố.

Các đội cứu hộ nước ngoài cần có sự cho phép trước để hoạt động độc lập tại Myanmar, nhưng quân đội cho biết họ sẽ cấp phép nếu các đội này hợp tác với chính quyền.

Tại Lashio, một chỉ huy của MNDAA sẽ ở lại để điều hành ủy ban hành chính địa phương, theo thỏa thuận do Trung Quốc làm trung gian, trong đó cũng bao gồm việc cử một đại diện Trung Quốc giám sát tình hình.

Bệnh viện công của thành phố sẽ được điều hành chung bởi chính phủ Trung Quốc và Quân đội Bang Wa Thống Nhất (UWSA) – một tổ chức vũ trang thân cận với Bắc Kinh.

Trong khi đó, MNDAA báo cáo đã chuyển thiết bị y tế từ bệnh viện ở Lashio đến bệnh viện Hsenwi, nơi họ đang kiểm soát.

Trung Quốc quan tâm đến Lashio vì đây là trung tâm thương mại quan trọng với Myanmar. Để gây áp lực lên MNDAA, Trung Quốc đã đe dọa đóng toàn bộ các cửa khẩu biên giới – nơi mà một bộ phận dân cư địa phương phụ thuộc vào.

Trong khi Myanmar đang rơi vào tình trạng phân mảnh ngày càng nghiêm trọng, khi mỗi vùng bị kiểm soát bởi một lực lượng sắc tộc khác nhau, Trung Quốc chỉ quan tâm ổn định các khu vực biên giới có vai trò thiết yếu trong thương mại và các dự án hạ tầng.

Người dân Lashio ngày càng lo ngại bị trả thù vì từng cộng tác với chính quyền MNDAA hoặc tham gia phong trào Bất tuân Dân sự – phong trào phản đối sau cuộc đảo chính quân sự năm 2021.

Nhiều người khác sợ bị cưỡng bức nhập ngũ, sau khi quân đội gần đây ban hành lệnh nghĩa vụ quân sự bắt buộc nhằm bổ sung quân số đã suy yếu sau hơn bốn năm nội chiến.

Theo The Irrawaddy, tin đồn về việc MNDAA bị ép rút quân đã khiến người dân tổ chức một “cuộc biểu tình im lặng” phản đối Trung Quốc hồi tháng trước.

Về phía các nhóm vũ trang sắc tộc, họ vừa giành được những thắng lợi mới tại bang Chin. Hôm qua, Liên minh Chin – bao gồm nhiều nhóm vũ trang – đã giành quyền kiểm soát hoàn toàn thành phố Falam sau cuộc bao vây kéo dài năm tháng.

Theo các nguồn tin địa phương, lực lượng nổi dậy vẫn đang rà soát thành phố, trong khi máy bay không người lái và máy bay trinh sát của chính quyền quân sự vẫn tiếp tục bay lượn trên khu vực.

Falam cũng là trung tâm chiến lược quan trọng, nằm dọc theo tuyến đường bộ nối giữa Bộ chỉ huy khu vực của quân đội ở Kale (vùng Sagaing) và thành phố Hakha – thủ phủ bang Chin.

“Việc Falam thất thủ có nghĩa là Kale bị cắt đứt khỏi Hakha theo tuyến đường bộ, điều này gây nguy hiểm cho cả hai vị trí,” cựu đại úy Zin Yaw – một người đào ngũ từ quân đội – cho biết.

Sau gần chín tháng giao tranh, hôm nay Quân đội Độc lập Kachin đã chiếm được thành phố Indaw – nằm ở phía bắc vùng Sagaing (một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề bởi trận động đất gần đây), giáp ranh với bang Kachin.

“Máy bay chiến đấu của quân đội thả bom liên tục từ trên không, vì vậy chúng tôi đã tiến hành một cuộc đột kích ban đêm để chiếm căn cứ. Lực lượng chính quyền chịu tổn thất nặng nề, và chúng tôi thu giữ được rất nhiều vũ khí và đạn dược,” một thành viên lực lượng kháng chiến nói với truyền thông địa phương.

NGUYỄN KHÁNH DUY