Theo kế hoạch của Ban chỉ đạo Trung ương, việc sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phải hoàn thành trước ngày 15/7. 

VietNamNet trao đổi với TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ về nội dung này.

Tổng kiểm tra, rà soát công tác tài chính, trụ sở và công sản 

Ông suy nghĩ như thế nào về việc tiếp tục sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam? 

Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay đang được thực hiện trong cả hệ thống chính trị, từ Trung ương cho tới cơ sở, ở mọi ngành, mọi lĩnh vực, mọi tổ chức, một cách hệ thống, toàn diện, đồng bộ. 

Cùng với các cơ quan của Đảng, của Nhà nước thì MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cũng thực hiện việc tinh gọn. Đây là một việc rất cần thiết và rất đúng. 

Về chủ trương của Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư chỉ đạo tại các Kết luận 126, 127 với các yêu cầu rõ ràng, tiến độ cụ thể và gắn với trách nhiệm từng cơ quan, tổ chức. 

Về mặt pháp luật, điều 1 của luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 quy định “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài”. 

Bản thân các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ hiện nay đều là thành viên của MTTQ Việt Nam. 

Bối cảnh hiện nay đòi hỏi tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên, nhất là các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cần được đổi mới mạnh mẽ theo hướng tinh gọn, tập trung đầu mối, giảm bớt tầng nấc trung gian.

Vì vậy, đây là chủ trương rất đúng, không những đầy đủ về cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý mà còn đáp ứng xu thế của thời đại, phù hợp với quy luật, là tất yếu khách quan trong cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay.

Theo ông, trong việc sắp xếp lại các tổ chức nói trên về trực thuộc MTTQ Việt Nam, cần chú ý những nội dung gì? 

Điều đầu tiên cần chú ý là phải tuân thủ sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng và thực hiện tái cấu trúc lại cơ cấu tổ chức, kiện toàn nhân sự của cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.

Đồng thời, cần ban hành quy chế làm việc giữa MTTQ Việt Nam các cấp với các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở các cấp. 

Cần đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, viên chức và người lao động để thực hiện chính sách, chế độ đối với những người chịu sự tác động của tinh gọn tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ làm việc. 

Trong quá trình sắp xếp, cần rà soát các quy định của Đảng, quy định của Hiến pháp, luật Tổ chức MTTQ Việt Nam và các văn bản luật khác có liên quan để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, chỉ đạo sửa đổi, bổ sung càng sớm càng tốt.

Để tránh các tiêu cực, lãng phí, nên tiến hành tổng kiểm tra, rà soát công tác tài chính, trụ sở và công sản đang sử dụng để quản lý chặt chẽ và kịp thời xử lý những vi phạm trong sử dụng tài sản công ở các tổ chức thực hiện sát nhập về trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.  

Không nên thành lập thêm liên minh, liên hiệp của các hội

Hiện nay có 30 tổ chức hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ, theo ông, tới đây nên sắp xếp các hội này như thế nào? 

Chủ trương của Đảng chỉ đạo là bỏ các tổ chức trung gian. Cho nên sắp xếp các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ thì cũng nên mạnh dạn bỏ các tổ chức trung gian. 

Vừa qua, một số tỉnh đã ra quyết định kết thúc hoạt động của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh từ ngày 1/4. Cụ thể, UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định kết thúc hoạt động, chuyển chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh về Phòng Ngoại vụ, Văn phòng UBND tỉnh. Còn UBND tỉnh Yên Bái cũng có quyết định kết thúc hoạt động của Liên hiệp các hội hữu nghị tỉnh.

Trong cách mạng tinh gọn bộ máy thì không nên còn tổ chức “hội trong hội”. Quan trọng nhất là cần “giã từ” tư duy về “hội trong hội”.

Khi sắp xếp, tinh gọn thì cũng cần tránh sinh ra thêm các “tổ chức trung gian” vừa gây lãng phí, vừa thêm nhiều khâu quy trình, thủ tục khi triển khai các hoạt động vận động quần chúng, tham gia tư vấn, phản biện, giám sát, nghiên cứu khoa học. 

Theo tôi, khi sắp xếp các hội này cũng không nên thành lập thêm liên minh, liên hiệp của các hội. Bởi MTTQ Việt Nam đã là “mái nhà chung” của các tổ chức đó, không nên có thêm các “mái nhà nhỏ” khác làm gì. 

Phương án sắp xếp các hội này về trực thuộc MTTQ Việt Nam mang lại những lợi ích gì? 

Việc sắp xếp này có ý nghĩa rất quan trọng theo đúng mục tiêu “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”. 

Việc này sẽ giúp tập trung hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng trong công tác vận động quần chúng, tập trung vào một đầu mối, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của MTTQ Việt Nam, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc. 

Đồng thời, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Việc này cũng bảo đảm được sự đồng bộ với việc sắp xếp tinh gọn tổ chức Đảng; khẳng định hơn nữa vị trí, vai trò và trách nhiệm của các tổ chức chính trị - xã hội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Phương án này còn khắc phục tình trạng một việc làm được thường nằm trong báo cáo của nhiều tổ chức. Thực hiện được phương châm “một việc chỉ do một tổ chức thực hiện”; “một sản phẩm, một kết quả thuộc về trách nhiệm của một tổ chức”. 

Đây cũng là căn cứ để thực hiện việc giảm đầu mối, giảm tầng nấc trung gian, tránh chồng chéo, trùng lặp trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, giảm quy trình, sử dụng hiệu quả trụ sở, công sản, thực hành tiết kiệm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tại các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức hội quần chúng.